Βερτζαμί, η λευκαδίτικη ποικιλία σταφυλιών

Βερτζαμί ή βαρτζαμί ή μαρτζαβί ή λευκαδίτικο είναι η ερυθρή ποικιλία που καλλιεργείται κυρίως στην Λευκάδα και κατά πάσα πιθανότητα εισήχθηκε στο νησί από την Ιταλία κατά την περίοδο της Ενετοκρατίας, τον 16ο αιώνα. Είναι συγγενής με την ιταλική ποικιλία από την Βόρειο Ιταλία berzamino ή margamino.

Η ποικιλία είναι σχετικά μικρής παραγωγής, αλλά είναι μια από τις ελληνικές ποικιλίες που παράγουν κρασί πλούσιο σε χρωστικές και τανίνες, και χρησιμοποιείται σαν κρασί αναμίξεως ώστε να δώσει χρώμα σε άλλους οίνους.

Η παραγωγή και η εξαγωγή του Βερτζαμί άνθησε στο νησί μας κατά το τέλος του 19ου αιώνα και αρχές το 20ου , κυρίως λόγω της εκτεταμένης καταστροφής που είχαν υποστεί οι ευρωπαϊκοί αμπελώνες από τη φυλλοξήρα γύρω στο 1930. Καλλιεργούταν κυρίως στα ορεινά χωριά της Λευκάδας, όπως στους Σφακιώτες, στη Καρυά, στην Εγκλουβή και στην Εξάνθεια. Από το λιμάνι του Κάστρου φόρτωναν στα πλοία τα σταφύλια και βαρέλια με κρασί και έφευγαν για τη Μασσαλία της Γαλλίας.

Στη Λευκάδα η ποικιλία καλλιεργείται ως αυτόριζη, δηλαδή ο κλώνος είναι γνήσιος και προέρχεται απευθείας από τη ποικιλία.

Σε ιδιαίτερα υψηλό υψόμετρο τα σταφύλια της ποικιλίας αργούν να ωριμάσουν και για αυτό τον λόγο έγινε μια προσπάθεια συνεργασίας από τα Ινστιτούτα Αμπέλου και Οίνου με την Διεύθυνση Γεωργίας Λευκάδας ( ΔΑΟΚ) να καλλιεργηθούν και άλλες ποικιλίες, όπως της γαλλικής merlot ή της ντόπιας λιάτικο με σκοπό την συνοινοποιήση τους.

Το Βερτζαμί μαζί με την ποικιλία Merlot δίνει τον ερυθρό ή ερυθρωπό οίνο ΠΓΕ (Προστατευόμενη Γεωγραφική Ένδειξη) Λευκάδας. Επίσης υπάρχει μια παραλλαγή της ποικιλίας σε λευκό χρώμα που λέγεται ασπροβάρτζαμο, η οποία καλλιεργείται μόνο στην Λευκάδα.

Πηγές:

Πανταζής Λιβιτσάνος, Οινολόγος

Σταύρακας Δημήτριος,Αμπελογραφία, εκδόσεις Ζήτη, 2015 , Θεσσαλονίκη