"Ο Βαλμάς"  ο μύθος του γκιόνη

Μια φορά και ένα καιρό ήταν δυο αδερφοί, πλούσιοι βαλμάδες*. Ο μεγαλύτερος, ο Μητρός, ήταν άξεστος και άγριος, και μάλωνε συχνά τον μικρότερο του αδερφό τον Γιώργο και τον έβανε να φυλάει τ' άλογα μόνος του. Κι ο Γιώργος ήταν υπομονετικός και ανεχόταν χωρίς παράπονο ο, τι του κανε ο αδερφός του.

Κάποτε είχαν να πουλήσουν οχτώ άλογα και ο Μήτρος του παρήγγειλε να ξεκόψει από τη λακινιά* οχτώ άλογα και να τα φέρει σπίτι. Ο Γιώργος, που ήξερε πως ο αδερφός του γίνονταν θηρίο αν δεν έκανε αμέσως ότι του ζητούσε, ευθύς τη νύχτα προτού να χαράξει καβαλίκεψε ένα άλογο και έφερε τ' άλογα στον αδερφό του.  Η νύχτα ήταν σκοτεινή, και ο Μήτρος μετρούσε τα άλογα και έβλεπε πως ήσαν εφτά στο δρόμο και του λέγει του Γιώργου να τρέξει γρήγορα να το βρει , γιατί αλίμονο σε αυτόν αν χάθηκε.

Έτρεξε τρομαγμένος ο Γιώργος, δρόμο παίρνει  δρόμο αφήνει , γυρίζει λόγγους και βουνά, αλλά πουθενά να το βρει το άλογο. Όταν πλησιάζει στο σπίτι , ο Μήτρος που κατάλαβε από το ποδοβολητό πως δεν έφερνε το άλλο άλογο, από το θυμό του και από τη λύσσα του, χύνεται καταπάνω στον αδερφό του και προτού να προφτάσει αυτός να ανοίξει το στόμα του να του μιλήσει , του έδωκε πολλές μαχαιριές και τον σκότωσε.  εκεί που τον χτυπούσε τον ρωτούσε με χάχανα:

"Γιώργο, Γιώργο , Γιώργο

το 'βρες , το 'βρες τ' άλογο;"

Ο Γιώργος έπεσε κάτω και τ' άλογο που καβαλίκευε πήγε κι ανακατώθηκε με τ' άλλα.

Ο φονιάς πάει κι αυτός στ' άλογα και τα ξαναμετρά, σαν να ήθελε να δικαιολογηθεί στον εαυτό του πως καλά έκαμε. Αντί για εφτά, τα βρίσκει οχτώ. Μετρά και πάλι, πάλι οχτώ. Τότε κατάλαβε πως πρωτύτερα δεν έβανε στο μέτρημα  τ' άλογο που καβαλίκευε ο Γιώργος. Αισθάνθηκε το μεγάλο κακό που έκαμε και μετανόησε  πικρά και με θρήνους και οδυρμούς παρακάλεσε το θεό να τον εκάμει πουλί . Και όντως έγινε πουλί, που γυρίζει την νύχτα και λέει για τιμωρία του εκείνο που 'λεγε στον αδερφό του όταν τον σκότωνε:

"Γιώργο, Γιώργο, Γιώργο!

το 'βρες , το 'βρες τ' άλογο;"

Και πάντα λέει αυτά τα λόγια , και ψάχνει τον αδερφό που τόσο άδικα σκότωσε. Για όποιον διαβάτη τον ακούσει την νύχτα, είναι κακό σημάδι.

*Βαλμάς= 1. Εκτροφέας μεγάλων ζώων (αλόγων, μουλαριών, βοδιών).

                   2. Ο βαλμάς ως πτηνό , ή κοινώς γνωστό σήμερα ως "γκιόνης".

* https://lexikolefkadas.gr/lak-nia-laknia-lakinia/

Από το βιβλίο του Νικόλαου Πολίτη "Οι παραδόσεις του ελληνικού λαού".