Δημόσια Βιβλιοθήκη Λευκάδας
Περπατώντας στη παλιά πόλη της Λευκάδας, στην Πλατεία Μαρκά και απέναντι από την Εκκλησία της Παναγίας των Ξένων, θα συναντήσουμε ένα υπέροχο αρχοντικό κτήριο , στο οποίο στεγάζεται η Δημόσια Βιβλιοθήκη από το 1953 μέχρι και σήμερα. Είναι σίγουρο ότι αν ρωτήσουμε κάποιον ντόπιο για τους κυριότερους παράγοντες κοινωνικής και πολιτιστικής ανάπτυξης της Λευκάδας, θα αναφερθεί στην ύπαρξη και λειτουργία της Βιβλιοθήκης, καθώς και στις πολυάριθμες πολιτιστικές εκδηλώσεις της.
Η προϊσταμένη της Δημόσιας Βιβλιοθήκης Λευκάδας, κα Μαρία Ρούσσου, η οποία με την πολυετή εμπειρία της και τη συμβολή της στην εύρυθμη λειτουργία της βιβλιοθήκης, μας ενημέρωσε τόσο για το ιστορικό πλαίσιο όσο και για τις δράσεις και την καθημερινή λειτουργία του φορέα σήμερα.
Το κτήριο της Βιβλιοθήκης αποτελεί ένα κόσμημα για τη πόλη του νησιού και αποτέλεσε ένα ιστορικά σημαντικό και καίριο σημείο για την ζωή των πολιτών. Χτίστηκε από την οικογένεια Ζουλίνου, τον Σπύρο και τον Πάνο Ζουλίνο, οι οποίοι ήταν αδέρφια και δικηγόροι . Αγόρασαν το οικόπεδο το 1880 και ξεκίνησαν να χτίζουν το σπίτι με σκοπό να φιλοξενήσει την οικογένεια στον πρώτο όροφο και στο ισόγειο να στεγάσει τα δικηγορικά τους γραφεία. Το σπίτι κατοικήθηκε από τις αρχές του 20ού αιώνα, περίπου το 1902. Όταν πέθανε ο Πάνος Ζουλίνος 1920, οι κληρονόμοι του πούλησαν το κτήριο στην Εθνική Τράπεζα. Από την εποχή αυτή σώζονται αρκετά στοιχεία όπως τα ξύλινα πλαίσια, τα γκισέ της τραπέζης, τα πλακάκια της εισόδου στο ισόγειο και τους πυροσβεστικούς κρουνούς της εποχής.
Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και της Γερμανικής Κατοχής στο νησί, η Εθνική Τράπεζα παύει τη λειτουργία της και το κτήριο κατάσχεται από τους Γερμανούς για να χρησιμοποιηθεί ως διοικητήριο και ως προσωρινό κρατητήριο για ντόπιους συλληφθέντες. Ο χώρος του κρατητηρίου ήταν ο χώρος του σημερινού αναγνωστηρίου!
Μετά το τέλος του πολέμου, το κτήριο λειτουργεί εκ νέου ως Εθνική Τράπεζα για ένα μικρό διάστημα, μέχρι που πουλήθηκε στο ελληνικό δημόσιο. Σε πρώτη φάση , η πολιτεία αποφάσισε και στέγασε εκεί το δημόσιο ταμείο και το πρακτορείο της Τράπεζας Ελλάδας. Σταδιακά όμως, ο χώρος παραχωρήθηκε για την νεοσυσταθείσα βιβλιοθήκη, που ήταν αποτέλεσμα της προσπάθειας κάποιων πεφωτισμένων ανθρώπων που επιθυμούσαν τόσο της ίδρυση μιας βιβλιοθήκης για το κοινό της Λευκάδας, όσο και τη δημιουργία ενός κατάλληλου μουσειακού χώρου, για την διάσωση και διατήρηση όλων των ιστορικών κειμηλίων, που υπήρχαν διάσπαρτα στο νησί, τόσο από μοναστήρια και εκκλησίες, όσο και από ευρήματα ανασκαφών ή συλλογές λαογραφικού υλικού.
Το 1953 ορίζεται ως έτος ίδρυσης της Βιβλιοθήκης, η οποία τότε ήταν δημοτική και βρίσκονταν στον πρώτο όροφο του κτηρίου. Στις 23/12/1966 εγκαινιάστηκε στο ισόγειο μια μικρή συλλογή από θρησκευτικά κειμήλια και εικόνες μεταβυζαντινής περιόδου. Έτσι λειτούργησε μέχρι το 1999. Το 2000 αποφασίζεται η αντιστροφή των οροφών, καθώς είχαν συντηρηθεί περισσότερες εικόνες και συντέλεσαν στη δημιουργία του μουσείου Μεταβυζαντινών κειμηλίων Επτανησιακής Τέχνης που βρίσκεται μέχρι σήμερα στον πρώτο όροφο.
Μέσα στα εβδομήντα χρόνια λειτουργίας της, η Δημόσια Βιβλιοθήκη Λευκάδας έχει παίξει σημαντικότατο και καθοριστικό ρόλο στην πνευματική ανάπτυξη των πολιτών λόγω του βιβλιακού της υλικού, τους ιστορικού της υπόβαθρου, των πολλών δράσεων και εκδηλώσεων της και κυρίως των ανθρώπων που εργάζονται και προσφέρουν σε αυτή.
Το βιβλιακό της υλικό αποτελείται από 6000 τόμους, που μπορούν να καλύψουν τα ενδιαφέροντα και τις προτιμήσεις κάθε αναγνώστη. Υπάρχουν σύγχρονες εκδόσεις βιβλίων Ελλήνων και ξένων συγγραφέων, αλλά επίσης σπάνια βιβλία από τις απαρχές του 16ου αιώνα, τα οποία είναι κυρίως εκκλησιαστικά , νομικά και έργα αρχαίας ελληνικής γραμματείας. Το μεγαλύτερο μέρος του συνόλου των βιβλίων είναι δανειστικό. Αυτή τη στιγμή, η ΔΒΛ αριθμεί περίπου 7000 μέλη από την Λευκάδα και τις γύρω περιοχές, που επισκέπτονται τη βιβλιοθήκη, συμμετέχουν και στηρίζουν τις εκδηλώσεις της, αναζητούν και δανείζονται βιβλία. Η πλήρως ενημερωμένη ιστοσελίδα της, lefkaslibrary.gr δίνει την δυνατότητα σε οποιοδήποτε να έχει πρόσβαση στο βιβλιακό υλικό και να μπορεί να αναζητήσει μέσω του καταλόγου όποιο βιβλίο θέλει, είτε με τον τίτλο ή το όνομα του συγγραφέα, είτε με λέξεις-κλειδιά που διευκολύνουν την αναζήτηση. Μέσα στα προσεχή σχέδια ψηφιακής ανάπτυξης, πρόκειται να δοθεί στο κοινό η δυνατότητα για ψηφιακή επίσκεψη και ξενάγηση σε όλο το χώρο.
Η βιβλιοθήκη Λευκάδας είναι μία από τις σαράντα πέντε δημόσιες βιβλιοθήκες της Ελλάδας και αποτελεί ΝΠΔΔ. Παρόλο που μεγάλο μέρος του υλικού που διαθέτει, είναι ιστορικό, δεν έχει χαρακτηρισθεί ως ιστορική βιβλιοθήκη καθώς δεν έχουν συμπληρωθεί εκατό χρόνια λειτουργίας από την ίδρυση της. Τον περασμένο Νοέμβριο στο τριήμερο συνέδριο της Ένωσης Ελλήνων Βιβλιοθηκονόμων και Επιστημόνων Πληροφόρησης, η κα Ρούσσου μίλησε και έφερε στο προσκήνιο τη Βιβλιοθήκη της Λευκάδας με την ομιλία της με θέμα «Βιβλιοθήκες, Αρχεία, Μουσεία (μνήμη, παραγωγή προστιθέμενης αξίας, εξέλιξη): Η περίπτωση της Δημόσιας Βιβλιοθήκης Λευκάδας.»
Η ΔΒΛ είναι ιδιαιτέρως γνωστή λόγω των πολυάριθμων πολιτιστικών εκδηλώσεων που διοργανώνει, οι οποίες απευθύνονται σε όλα τα είδη κοινού, σε μαθητές, σε ενήλικες, σε επιστήμονες, σε ντόπιους ή επισκέπτες, σε ανθρώπους που αγαπάνε την γνώση και τον πολιτισμό. Οι δράσεις προγραμματίζονται με γνώμονα κάποια αφιερώματα, όπως π.χ. κατά τη διάρκεια της άνοιξης, οι εκδηλώσεις για τον μήνα βιβλίου και παιδικού βιβλίου, ή με αφορμή κάποιες παγκόσμιες ημέρες , όπως για την ημέρα μουσικής, την ημέρα κατά της βίας, την ημέρα για τα άτομα με ειδικές ανάγκες κ.α. πολιτιστικές εκδηλώσεις, συναυλίες, προβολές ταινιών, μαθήματα αργαλειού, εκθέσεις λαογραφικού υλικού, ανταλλαγές βιβλίων, μουσικές εκδηλώσεις και καλλιτεχνικές εκθέσεις. Το καλοκαίρι οι περισσότερες εκδηλώσεις γίνονται στον κήπο της βιβλιοθήκης, με πολύ κόσμο, ντόπιους και επισκέπτες να δίνουν το παρόν. Τον χειμώνα, οι προγραμματισμένες δράσεις γίνονται στο χώρο του αναγνωστηρίου, τηρώντας όλους τους κανόνες προστασίας της δημόσιας υγείας. Ελλείψει χώρου κάποιες από τις δράσεις πραγματοποιούνται σε άλλους χώρους του Δήμου ή της Περιφέρειας.
Η λέσχη ανάγνωσης δημιουργήθηκε το 2015 με αφορμή την δωρεά του ζεύγους Αργύρη προς την βιβλιοθήκη και την ίδρυση τμήματος φυσικών επιστήμων. Απαρτίζεται από περίπου 25 εγγεγραμμένα μέλη και είναι ανοιχτή και δωρεάν για όλους. Κάθε μήνα τα μέλη προτείνουν κάποιο βιβλίο ή συγγραφέα ή μια κατηγορία βιβλίων ή συγγραφέων προς ανάγνωση και κατόπιν συναντιούνται, τα συζητούν και ανταλλάζουν σκέψεις και απόψεις. Σκοπός της λέσχης είναι να δίνεται μια ακόμα αφορμή για διάβασμα και δη βιβλίων που δεν είναι στην επικαιρότητα, βιβλία πιο ιδιαίτερα.